Monet

Creatie van een paradijs

Claude Monet (1840-1926) is tweeënveertig jaar oud wanneer hij in 1883 naar Giverny verhuist. In dit kleine dorp nabij Vernon zal hij tot aan zijn dood in 1926 blijven wonen. Hij legt er twee tuinen aan: een bloementuin en een watertuin met een waterlelievijver, waarbij hij zich laat inspireren door de traditionele Japanse tuin. Monet kiest bewust voor exotische planten als bamboe, waterlelies (op de wereldtentoonstelling van 1889 zag hij voor het eerst gekleurde waterlelies die bestand zijn tegen de Europese kou) en blauweregen. Boven het smalle deel van zijn vijver plaatst hij een karakteristieke Japanse brug.

In Giverny sluit Monet zich steeds meer af van de buitenwereld en stort zich op het verbeelden van zijn tuin. Tussen 1883 tot 1926 schildert hij honderden keren de reflecties op zijn waterlelievijver. Aanvankelijk staan deze schilderijen in de traditie van het impressionisme, maar na verloop van tijd hanteert Monet een steeds expressievere vormentaal. Hij negeert elke vorm van dieptewerking en de herkenbaarheid van het onderwerp is geen vereiste meer. Niet langer richt hij zich op de weergave van het vluchtige moment; Monets monumentale verbeeldingen van zijn tuin ademen een sfeer van tijdloosheid. Daarmee is deze periode niet alleen de meest productieve uit het zijn leven, in Giverny maakt Monet eveneens een belangrijke artistieke ontwikkeling door. De oude schilder, in de 19de eeuw baanbrekend vanwege zijn rol binnen het impressionisme, weet zich in de 20ste eeuw opnieuw uit te vinden.

Grandes Décorations

Nadat zijn echtgenote Alice in 1911 sterft en Monet in 1912 tot overmaat van ramp gediagnostiseerd wordt met staar stopt hij aanvankelijk met werken. Maar na een lange pauze pakt hij in 1914 zijn schilderspalet weer op. Aangemoedigd door zijn vriend en politicus Georges Clémenceau en zijn stief- en schoondochter Blanche Hoschedé-Monet begint de inmiddels 74-jarige kunstenaar aan zijn laatste en grootste meesterwerk: de Grandes Décorations. Monet heeft een enorme installatie voor ogen, waarbij zijn meterslange waterlelieschilderijen als een panorama de bezoeker volledig omringen, zodat deze zich kan onderdompelen in zijn wereld van weerspiegelingen. Uiteindelijk moet het geheel een geschenk worden aan het Franse volk, ter ere van het einde van de Eerste Wereldoorlog.

 Boven de installatie van waterlelieschilderijen wil Monet een decoratief fries van voorstellingen met blauweregen realiseren. Maar wanneer hij het bestaande gebouw van de Orangerie in Parijs krijgt toegewezen, blijkt het fries niet te passen. In zijn zoektocht naar het perfecte ensemble schildert Monet honderden doeken. Hij experimenteert met formaat, kleur, materiaal en techniek. Gedurende de jaren voegt hij werken aan de serie toe, terwijl hij anderen uit onvrede vernietigt. Loslaten kan hij niet. Pas na zijn dood worden zijn Grandes Décorations in het huidige Musée de l’Orangerie geïnstalleerd. De vele doeken die in deze installatie geen plek hebben gekregen blijven grotendeels achter in zijn atelier.

Publicatie

Ter gelegenheid van de tentoonstelling verschijnt een catalogus in het Nederlands en Engels, met teksten van onder meer Benno Tempel, directeur Kunstmuseum Den Haag, Frouke van Dijke, conservator Kunstmuseum Den Haag en Marianne Mathieu, directeur Musée Marmottan Monet (Uitgeverij Hannibal, Nederlandse editie €24,95,- Engelse editie €32,50,-).

Kinderkunstboek 

In de tuin van Monet van Kaatje Vermeire (Gent, 1981) is het nieuwste deel in de geliefde reeks kinderkunstboeken die Kunstmuseum Den Haag uitgeeft in samenwerking met uitgeverij Leopold. In veel van Vermeire’s prentenboeken nemen planten, bloemen, bomen en dieren een belangrijke plaats in. In haar nieuwste uitgave verwelkomt Monet de lezer in zijn tuin. Het boek (ISBN 9789025878221) is voor € 15,99 verkrijgbaar in de museumwinkel en boekhandels in het land. Een selectie van twintig illustraties en voorstudies is in een van de kabinetten in de tentoonstelling Monet – Tuinen van verbeelding te zien.

Audiotour

Voor wie zich uitgebreid in het verhaal van Monet willen onderdompelen is een audiotour-app gemaakt. Deze app kunt u vanaf 12 oktober gratis downloaden op uw telefoon en biedt verdere verdieping op de zaalteksten.

Samenwerking

Deze tentoonstelling is georganiseerd met de uitzonderlijke steun van het Musée Marmottan Monet, Parijs. Daarnaast is de tentoonstelling mede mogelijk gemaakt door de Rijksoverheid: de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed heeft namens de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap een indemniteitsgarantie toegekend. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed heeft eveneens bijgedragen aan het onderzoek naar het schilderij Blauweregen uit de collectie van Kunstmuseum Den Haag. Het Kunstmuseum is dankbaar voor de financiële steun van Mondriaan Fonds, Turing Foundation en Blockbusterfonds en van particulieren, voor zowel de tentoonstelling als de bijbehorende publicatie.

Tickets

Vanaf 1 oktober 2019 kunt u online tickets kopen voor Monet - Tuinen van verbeelding. Er zal gedurende de looptijd van deze tentoonstelling een toeslag gelden van € 3,50 voor het gehele museum. Vrienden van het museum hebben gratis entree en hoeven geen toeslag te betalen.

Ursula Palla – The Floating Sky

The Floating Sky (de zwevende lucht) is een site-specific antwoord op de tentoonstelling Monet – Tuinen van verbeelding. 526 spiegels van acrylglas, drijven op Berlage’s vijver. De spiegels reflecteren de lucht op het kabbelende oppervlak van het water.  Deze installatie is niet meer te zien. Lees meer.